Last Updated on 25/07/2025 by Duc Van
Trong thế giới đồng hồ lặn, nơi độ sâu và áp suất là những yếu tố thử thách nghiêm ngặt, không phải chiếc đồng hồ nào cũng được “trao quyền” để đồng hành cùng thợ lặn chuyên nghiệp. Một trong những chi tiết kỹ thuật được xem là “dấu hiệu nhận biết” của đồng hồ lặn cao cấp chính là Helium Escape Valve hay còn gọi là van thoát khí Heli.
Đây không đơn thuần là một tính năng trang trí, mà là giải pháp kỹ thuật đặc biệt giúp đồng hồ “sống sót” sau những chuyến lặn dài trong môi trường khí nén, đặc biệt là khi sử dụng hỗn hợp khí heli. Với cấu trúc nhỏ gọn nhưng vai trò quan trọng, van thoát khí Heli trở thành biểu tượng của kỹ thuật tiên tiến, sự tin cậy và tính năng bảo vệ tối ưu thứ mà chỉ một số ít thương hiệu đỉnh cao như Omega, Rolex hay Doxa mới có thể tích hợp một cách hoàn hảo.
Vậy Helium Escape Valve hoạt động ra sao, và tại sao nó lại quan trọng đến vậy trong đồng hồ lặn chuyên nghiệp? Hãy cùng Frederique Constant Việt Nam khám phá chi tiết trong bài viết dưới đây.
Helium Escape Valve hay còn gọi là van thoát khí Heli, là một bộ phận kỹ thuật được tích hợp trong một số mẫu đồng hồ lặn cao cấp nhằm bảo vệ bộ vỏ đồng hồ khỏi hiện tượng tăng áp suất đột ngột khi ở trong môi trường chứa khí heli. Khí heli – với đặc tính là loại khí cực nhỏ và nhẹ – có thể len lỏi vào bên trong đồng hồ thông qua các điểm hở như núm chỉnh, gioăng, hay mặt kính, đặc biệt là khi người dùng hoạt động trong buồng giảm áp hoặc buồng lặn chứa khí nén hỗn hợp.
Bình thường, sự xâm nhập của heli không gây hại. Tuy nhiên, khi thợ lặn trở lại mặt nước và bước vào quá trình giải áp (decompression), áp suất bên ngoài giảm nhanh hơn so với bên trong đồng hồ, gây ra hiện tượng “nổ kính” hoặc biến dạng nếu áp suất nội bộ không được điều tiết kịp thời. Đây chính là lúc van thoát khí Heli phát huy vai trò quan trọng của mình.
Van Heli có thể được thiết kế theo hai dạng:
Điểm đặc biệt là Helium Escape Valve không có tác dụng với người đeo thông thường hay các hoạt động hằng ngày như bơi lội hay lặn ngắn hạn. Thay vào đó, nó phục vụ thợ lặn chuyên nghiệp, người hoạt động trong môi trường cực đoan hoặc sử dụng khí thở hỗn hợp. Chính vì thế, chi tiết này thường chỉ xuất hiện trên những dòng đồng hồ lặn cao cấp, được thiết kế và kiểm nghiệm kỹ càng để đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế khắt khe.
Helium Escape Valve hay còn gọi là van thoát khí Heli
Van thoát khí Heli hay Helium Escape Valve không chỉ là một chi tiết kỹ thuật nhỏ, mà còn là yếu tố then chốt đảm bảo độ bền, độ chính xác và an toàn cho những chiếc đồng hồ lặn chuyên nghiệp. Dưới đây là các tác dụng chính của bộ phận này trong quá trình sử dụng:
1. Bảo vệ mặt kính khỏi hiện tượng nổ do áp suất
Trong môi trường lặn sâu hoặc buồng giảm áp, khí heli có thể xâm nhập vào bên trong đồng hồ. Khi thợ lặn trở lại mặt nước, áp suất bên ngoài giảm nhanh trong khi khí heli vẫn còn bị giữ lại bên trong vỏ đồng hồ. Áp suất nội bộ lớn hơn có thể khiến mặt kính bật tung, gây hỏng hóc nghiêm trọng cho cả bộ máy và ngoại hình đồng hồ. Lúc này, van thoát khí heli giúp xả áp, đưa khí ra ngoài, tránh hiện tượng “phồng” hoặc “nổ kính”.
2. Tăng tuổi thọ và độ ổn định cho bộ máy
Việc ngăn chặn áp suất dư thừa cũng đồng nghĩa với việc các linh kiện bên trong không bị căng thẳng hay biến dạng do lực ép. Van Heli giúp bảo vệ các bộ phận như dây tóc, bánh răng, trục bánh xe khỏi bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi áp lực đột ngột, yếu tố quan trọng để giữ cho bộ máy hoạt động chính xác lâu dài.
3. Đảm bảo hiệu suất cho thợ lặn chuyên nghiệp
Đối với những người làm việc trong môi trường có khí nén heli như thợ lặn dầu khí ngoài khơi hay trong quân đội hải quân việc sở hữu một chiếc đồng hồ có Helium Escape Valve là điều không thể thiếu. Nó không chỉ bảo vệ thiết bị mà còn hỗ trợ người đeo yên tâm theo dõi thời gian dưới áp lực khắc nghiệt.
4. Khẳng định đẳng cấp kỹ thuật
Không phải hãng đồng hồ nào cũng đủ năng lực để sản xuất đồng hồ có van heli. Việc tích hợp tính năng này đòi hỏi sự kết hợp giữa kỹ thuật cơ khí chính xác và tiêu chuẩn kiểm định gắt gao. Do đó, sự hiện diện của Helium Escape Valve thường là minh chứng cho một chiếc đồng hồ lặn cao cấp, đạt chuẩn chuyên nghiệp, thường chỉ thấy ở các thương hiệu như Omega, Rolex, Doxa, Tudor…
Tóm lại, van thoát khí Heli không dành cho tất cả mọi người nhưng nó là trang bị tối quan trọng cho những ai thật sự hiểu và yêu cầu cao về một chiếc đồng hồ chuyên dụng cả về công năng lẫn giá trị kỹ thuật.
Yếu tố then chốt đảm bảo độ bền, độ chính xác và an toàn
Xem thêm: Antimagnetic là gì? Lá chắn vô hình bảo vệ sự chính xác của đồng hồ cơ
Sự xuất hiện của van thoát khí Heli (Helium Escape Valve) trên những mẫu đồng hồ lặn chuyên dụng không phải là xu hướng thời trang, mà là lời đáp cho một nhu cầu kỹ thuật rất thực tế đến từ giới thợ lặn chuyên nghiệp, đặc biệt là trong ngành dầu khí, nghiên cứu biển sâu hay quân đội.
1. Đáp ứng nhu cầu sử dụng khí heli trong môi trường chuyên biệt
Trong các buồng lặn sâu hoặc buồng giảm áp, khí heli thường được trộn với oxy để tạo nên hỗn hợp thở. Lý do là vì heli có đặc tính ít gây độc, không dễ bị tích tụ như nitơ và hỗ trợ tốt hơn trong môi trường áp suất cao. Tuy nhiên, phân tử khí heli lại cực nhỏ, dễ dàng xâm nhập vào các khe hở của đồng hồ, kể cả những mẫu có khả năng chống nước tốt.
2. Giải pháp chống lại hiện tượng “bật kính”
Khi quá trình giải áp diễn ra sau một đợt lặn dài, áp suất bên ngoài cơ thể (và đồng hồ) giảm nhanh hơn áp suất bên trong. Nếu không có cơ chế điều tiết khí nội bộ, áp suất dư sẽ khiến mặt kính bị đẩy bật ra ngoài gây hư hỏng cho toàn bộ kết cấu đồng hồ. Van thoát khí Heli chính là bộ phận đảm nhiệm vai trò “xả áp”, giúp khí thoát ra an toàn, bảo toàn bộ vỏ và bộ máy bên trong.
3. Bảo vệ độ chính xác và tuổi thọ đồng hồ
Khi đồng hồ chịu tác động của áp suất lớn không được giải thoát, các chi tiết cơ khí tinh vi bên trong sẽ bị biến dạng hoặc hoạt động thiếu ổn định. Hậu quả là sai số tăng, độ bền giảm, thậm chí mất khả năng hoạt động chính xác. Van khí Heli giúp loại bỏ áp lực dư, từ đó duy trì hiệu năng và độ chính xác của bộ máy.
4. Đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế
Trong những bài kiểm định chất lượng khắt khe như tiêu chuẩn ISO 6425 dành cho đồng hồ lặn chuyên nghiệp, chức năng xả khí Heli là một trong những yếu tố kỹ thuật nâng cao. Việc tích hợp van thoát khí cho thấy nhà sản xuất đã đầu tư sâu về mặt công nghệ, hướng đến trải nghiệm tối ưu cho người dùng chuyên nghiệp.
Van thoát khí Heli không phải là tính năng bắt buộc với mọi chiếc đồng hồ lặn, nhưng đối với giới chuyên gia hoặc những ai yêu thích sưu tầm đồng hồ kỹ thuật cao, đây chính là biểu tượng của sự chính xác, độ tin cậy và chất lượng vượt chuẩn thông thường.
Sự xuất hiện của van thoát khí Heli
Van thoát khí Heli (Helium Escape Valve) là một trong những phát minh quan trọng giúp đồng hồ lặn vượt qua những thử thách khắc nghiệt nhất trong môi trường khí nén. Dù có kích thước nhỏ nhưng van này hoạt động theo cơ chế vật lý rất tinh tế, đảm bảo hiệu quả cao mà không ảnh hưởng đến khả năng chống nước hay vận hành của đồng hồ.
1. Cơ chế hoạt động cơ bản: “xả áp một chiều”
Trong quá trình lặn sâu hoặc làm việc trong buồng giảm áp, khí heli có thể thẩm thấu vào bên trong vỏ đồng hồ. Khi người dùng quay trở lại áp suất khí quyển bình thường, lượng khí heli bên trong không thể thoát ra kịp do lớp vỏ kín. Kết quả là, áp suất bên trong tăng cao, gây ra lực đẩy từ trong ra ngoài đây chính là nguyên nhân khiến mặt kính đồng hồ có thể bật ra hoặc bị nứt vỡ.
Van thoát khí heli hoạt động như một van xả một chiều, chỉ mở khi áp suất bên trong vượt quá mức an toàn (thường từ 2-3 bar trở lên). Khi đó, van tự động mở để giải phóng khí heli, đưa áp suất trở về trạng thái cân bằng và bảo vệ cấu trúc đồng hồ.
2. Hai loại van phổ biến
Van thoát khí tự động
Van thoát khí thủ công
3. Không ảnh hưởng đến khả năng chống nước
Một số người dùng lo lắng rằng việc có thêm một lỗ van sẽ làm suy giảm khả năng chống nước của đồng hồ. Tuy nhiên, thực tế là van heli được chế tạo với tiêu chuẩn cực kỳ cao, sử dụng các chất liệu như thép không gỉ, titanium hoặc ceramic và được kiểm định nghiêm ngặt. Khi van đóng, nó hoàn toàn kín nước như các phần khác của đồng hồ.
Tóm lại, nguyên lý hoạt động của Helium Escape Valve dựa trên sự chênh lệch áp suất giữa trong và ngoài vỏ đồng hồ, và van hoạt động như một cổng thoát khí thông minh. Chính nhờ sự kết hợp giữa khoa học vật lý và kỹ thuật chế tác cao cấp, van Heli trở thành “người hùng thầm lặng” trong việc bảo vệ đồng hồ dưới độ sâu và áp lực lớn.
Một trong những phát minh quan trọng của đồng hồ lăn
Không phải tất cả đồng hồ lặn đều sở hữu Helium Escape Valve, và thực tế là đa số người dùng phổ thông có thể hoàn toàn không cần đến tính năng này. Tuy nhiên, trong một số trường hợp cụ thể, thiếu van thoát khí Heli có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho chiếc đồng hồ đặc biệt khi hoạt động trong môi trường khí nén chuyên biệt.
1. Nguy cơ nổ kính trong buồng giảm áp
Khi sử dụng trong buồng lặn chuyên dụng hoặc buồng giảm áp, các phân tử khí heli cực nhỏ có thể dễ dàng len lỏi vào bên trong đồng hồ qua các khe hở dù đồng hồ có khả năng chống nước tốt đến đâu. Sau khi kết thúc giai đoạn lặn sâu và quay lại mặt nước, áp suất môi trường bên ngoài giảm nhanh, trong khi lượng khí heli bị giữ lại bên trong tạo nên áp lực lớn đẩy ra ngoài. Nếu không có van thoát khí để giải áp, điều này có thể dẫn đến hiện tượng mặt kính bị bật ra, vỡ nứt hoặc làm hỏng các chi tiết cơ khí bên trong.
2. Sai số và mất độ chính xác
Áp suất bên trong quá cao không chỉ ảnh hưởng đến phần vỏ mà còn có thể tác động đến bộ máy cơ học bên trong. Các linh kiện như bánh răng, dây tóc, trục xoay có thể bị giãn nở, cong vênh hoặc hoạt động không đồng bộ, dẫn đến sai số thời gian, giảm độ ổn định hoặc thậm chí ngừng hoạt động.
3. Mất tính năng chống nước sau va chạm
Một cú “nổ kính” hoặc biến dạng do áp suất cũng kéo theo hệ quả mất kín nước. Khi đó, nước hoặc hơi ẩm có thể xâm nhập vào trong đồng hồ, gây han gỉ và hư hỏng toàn bộ bộ máy, nhất là với đồng hồ cơ.
Việc sửa chữa hay thay thế linh kiện sẽ rất tốn kém – cả về tài chính lẫn thời gian.
4. Không đạt tiêu chuẩn đồng hồ lặn chuyên nghiệp
Theo tiêu chuẩn quốc tế như ISO 6425, một số mẫu đồng hồ lặn ở cấp độ chuyên nghiệp (chống nước 300m trở lên) yêu cầu phải có khả năng vận hành trong môi trường khí nén, điều mà chỉ đồng hồ có van Heli mới đáp ứng được. Vì vậy, thiếu van thoát khí đồng nghĩa với việc không thể dùng đồng hồ trong môi trường lặn cực sâu hoặc chuyên nghiệp.
Với người dùng thông thường chỉ sử dụng đồng hồ để bơi, lặn giải trí hoặc dùng hàng ngày việc không có van thoát khí Heli không phải là vấn đề. Nhưng với giới thợ lặn chuyên sâu, nhà thám hiểm biển hoặc người làm việc trong môi trường khí nén, một chiếc đồng hồ lặn không có Helium Escape Valve sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro và giới hạn sử dụng rõ rệt. Đó là lý do vì sao van thoát khí Heli luôn là “bảo hiểm an toàn” đáng giá trên các mẫu đồng hồ lặn cao cấp.
Trong thế giới của những chiếc đồng hồ lặn chuyên nghiệp, nơi mỗi chi tiết đều được chế tạo để đối mặt với môi trường khắc nghiệt, Helium Escape Valve (van thoát khí Heli) không chỉ là một tính năng kỹ thuật mà là minh chứng cho đỉnh cao của tư duy cơ khí và sự tận tâm với trải nghiệm người dùng.
Dù ít được nhắc đến trong đời sống hằng ngày, nhưng với những ai hoạt động trong môi trường khí nén hay yêu thích khám phá đại dương sâu thẳm, van thoát khí Heli trở thành “người hùng thầm lặng”, âm thầm bảo vệ bộ máy đồng hồ khỏi nguy cơ nổ kính, sai số hay hỏng hóc nghiêm trọng. Đó là lý do vì sao những thương hiệu danh tiếng như Omega, Rolex, Doxa hay Tudor đều phát triển riêng các dòng sản phẩm tích hợp chi tiết này không chỉ vì tính năng, mà còn như một biểu tượng cho độ tin cậy tuyệt đối.
Tại Frederique Constant Việt Nam, nơi quy tụ những thương hiệu đồng hồ danh tiếng và công nghệ chế tác đỉnh cao, bạn có thể khám phá các mẫu đồng hồ lặn đạt tiêu chuẩn cao nhất, kể cả những phiên bản sở hữu van thoát khí Heli. Đó không chỉ là một sản phẩm đeo tay, mà còn là người bạn đồng hành đáng tin cậy kể cả trong những chuyến phiêu lưu mạo hiểm nhất.
Khám phá ngay các mẫu đồng hồ lặn cao cấp tại Frederique Constant Việt Nam để chọn cho mình chiếc đồng hồ xứng tầm, sẵn sàng đồng hành cùng bạn vượt qua mọi áp lực cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng.
CÔNG TY TNHH PHÂN PHỐI SẢN PHẨM CAO CẤP LPD
Đăng ký nhận thông tin
